P.R.Pیا پلاسما درمانی یا سلول درمانی

P.R.P یا پلاسما درمانی یا سلول درمانی ( Platelet Rich Plasma) (پلاسمای غنی شده ازپلاکت )

P.R.P : این حروف مخفف کلماتی هستند که  اشاره به یکی ازجدیدترین روش های زیبایی وجوان سازی دارد.اساس این روش تحریک سلولهای ترمیم کننده وسلولهای بنیادی میباشد سلولهای بنیادی گونه ای از سلولها بوده که دربدن به هرشکل که نیازاست درمی آیند وایجادهرنوع بافت  مثل پوست،ماهیچه،استخوان و…مینمایند وسلولهای ترمیم کننده نیزدرتمام بافتها حضورداشته ودر زمان آسیب بافتی یا نیاز به رشد ،شروع به انجام وظیفه میکنند .  درحالت عادی دربدن چنین اتفاقی نمی افتد وفقط در شرایط اضطراری مانند زخم ،وسایرآسیبهای جسمی این فعالیت مشاهده می شود.شروع این فعالیت با تجمع وواکنش  سلولهای خاص خونی به نام پلاکت میباشد. یکی از موادی که از پلاکتها ترشح میشود ماده ای به نام عامل رشد (GROWTH  FACTOR) بوده که وظیفه آن تحریک تجمع ورشد سلولهای بنیادی وترمیم کننده میباشد.پس از لحاظ تئوری اگر بتوانیم پلاکتها را جداسازی نموده وبه هروسیله ای بتوانیم فاکتور رشد راازپلاکتها خارج کنیم وباآن سلولهای بنیادی وترمیم کننده را وادار به رشد کنیم،این سلولها آماده رشد وتبدیل وتحریک  سلولهای مجاور خودمی شوند.پس بطور خلاصه :

تصفیه سازی خون  پلاکت عامل رشد سلول بنیادی وترمیم کننده رشد ،تبدیل وتحریک سلولهای مجاور

درعکس زیرتبدیل سلولهای بنیادی را به سلولهای خونی،ماهیچه ونورونهای عصبی میبینید.

از دهه ها پیش ،دانشمندان علم فیزیولوژی وسلول شناسی، درپی کشف چگونگی ترمیم و ایجادسلول های تازه در بدن انسان بوده اند.پس سالها بررسی دریافتند که چگونه این فرایند شروع شده وچه مواد وسلول هایی در ایجاد آن نقش دارند.کم کم دریافتند که می شود این فرایند را به شکل غیرطبیعی وعمداً ایجاد کرد.نتیجه درخشان بود.سلول ها وبافت های جدید شروع به رشد کردند.پس از سالها آزمون خطا توانستند که این روند را به کنترل درآورده واز آن استفاده های درمانی ببرند.دانشمندان دریافتند که مهمترین عامل این روند، پلاکت ها هستند. شبه سلول هایی که در جریان خون شناور بوده وبه محض برخورد با آسیب بافتی و خونریزی دست به کار شده وبا ایجاد لخته از خونریزی جلوگیری نموده وبا آزاد کردن عوامل تحریک سلولی از خود، فرایند سلول زایی را شروع می کنند. این دانشمندان کشف نمودند که چگونه می توان پلاکت ها را وادار به این کار نمود.مرحله ی بعدی جدا سازی وغلیظ نمودن پلاکتها در بافت بود.کم کم به این امر نیز پی بردند. پس از دریافت تاییدیه های رسمی از مراکز علمی وقانونی، شرکت های خصوصی به این جمع پیوسته وابزار وروشهایی را برای انجام فرایند نامبرده به بازار مصرف ارائه دادند.

یک شرکت آمریکایی سالها قبل یک ژل خاص (با تکنولوژی نانو) کشف نمود که میتواند سلولهای خاصی راازخون جدا نماید.این ژل بعداً برای استفاده در کیت های پلاسمادرمانی استفاده شد ونتایج فوق العاده ای نشان داد.بعداً  شرکت های متعدد نیز به جمع تولید کنندگان این کیت ها پیوسته وانواع جدید وحتی نوع بدون ژل آن را روانه بازارکردند.اولین ومشهورترین آنها شرکت سوئیسی REGEN LAB است که کیت های سلول درمانی را روانه بازار می کند وچندسال قبل نیزمجوز سازمان دارویی وغذایی آمریکا (F.D.A ) رابرای استفاده درمانی در مفاصل اخذ کرده است .هرچند که اینجانب (دکترعندلیبی) درطی ۳ سال تجربه درمان به روش P.R.P تفاوت زیادی درنتایج بین انواع کیت ندیده ام وبیشتربراین باورم که این روش باید درست ودقیق انجام شده وهمانطور که درادامه اشاره می شود نتایج غیرقابل پیش بینی بوده وهنوز به مرز قابل توجه نرسیده اند.البته نباید منکر این موضوع شد که تعداد پلاکت هایی که کیت های مختلف تحویل می دهند باهم تفاوت داشته ولی تفاوت بین آنها درحدی نیست که باعث اختلاف زیادی درنتایج درمان شود.درادامه تفاوت را متوجه خواهید شد.درحال حاضردرمطب اینجانب از کیت های BD ساخت کشورانگلستان استفاده می شود که علاوه برکیفیت بالای ساخت وتعداد پلاکت مناسب،ازیک محلول نگهداری جدید خون درآنها استفاده شده که سلول هاازجمله پلاکت ها را نسبت به سایرکیت ها بهتر حفظ ونگهداری می کند.

برای عزیزانی که نیازبه اطلاعات بیشتری در باره سلولهای بنیادی وتوضیحات علمی P.R.P   دارند، پیشنهاد میکنم مطلب پایان صفحه  را مطالعه کنند :

روش کار:

مقداری خون(بسته به محل تزریق وحجم یا سطح منطقه مورد درمان از۱۰ تا ۴۰ سی سی) از شخص گرفته شده ودرون کیت یاد شده ریخته میشود.این لوله درون یک دستگاه سانتریفوژگذاشته شده وطی زمان خاصی سانتریفوژمیشود.(دستگاه سانتریفوژبا چرخش خیلی سریع باعث جداسازی مواد یا سلولها بااندازه یا وزن متفاوت میشود) ازخون گرفته شده مقداری مایع +سلولهای سفید،پلاکت وقرمز جدا می شود که درعلم پزشکی به نام پلاسما شناخته میشود. پلاکتهای این پلاسما بوسیله مواد خاصی فعال شده وفاکتورهای رشد درون خودرا تحویل سلولهای بنیادی وترمیم کننده داده تا فعال شوند.این محلول به بدن تزریق میشود.پس ازتزریق پلاسما طی مدت زمان نامشخصی که ازروزها تا ماهها متغیر میباشد، فرآیند رشدوتحریک سلولی اتفاق می افتد.

این فرایند یعنی تحریک ،تبدیل ورشد سلولها وایجاد یک بافت قابل ملاحظه، فرآیند کندی بوده که گاه ماهها طول می کشد.متاسفانه به دلایلی که هنوز شناخته شده نیست دردرصد کمی ازانسانها هیچ واکنشی انجام نمیشود . البته دیده شده که پاسخ مثبت یا منفی به تعداد پلاکت های تزریقی نیز بستگی داشته ودر مواردی که با عدم پاسخ مواجه هستیم،اگر با خونگیری بیشتر وسانتریفوژ چند مرحله ای غلظت وتعداد پلاکت های تزریقی را بیشتر کنیم ،بانتایجی مثبت  روبرو شویم.نتایج بدست آمده میتوانند سالها وگاه تا ابد پایدار بمانند.البته بدیهی است که به دلیل تغییرات مربوط به افزایش سن یادرواقع همان پیری، بدن مرتب عوض خواهد شد.پلاسمادرمانی هنوزجوان بوده وراه درازی تا تکمیل نهایی وبررسی درازمدت نتایج درپیش دارد.از لحاظ تئوری سلولهای جدید حاصل از درمان عادات معمول خودراازدست داده ودستخوش تغییرات معمول یا فیزیولوژیک نمیشوند.مثلاً چنانچه به این روش موهای جدید رویش نمایند،حساسیت خودرا به هورمونهای مردانه از دست داده ودرواقع سلولهایی باخواص جدید رشد خواهند کرد.پس این موها دیگربه شکل گذشته ریزش نخواهند داشت.مگر اینکه عوامل بیماریزا یا مشکلات اساسی در تغذیه یا امثالهم برای شخص ایجاد شود.(برای درک درست علل ریزش مو به بخش ریزش مو مراجعه نمائید)

نتایج گزارش شده درآمریکا که درسایرکشورها نیزتقریباً تاَیید شده، بیش از۹۰% جواب دهی مثبت میباشد.میبینید که عدد بزرگی بوده وارزش ریسک کردن دارد.البته چون این روش فقط حدود ۳ سال (تازمان نگارش این متن) میباشد که درایران شروع شده، گزارشهای مستند ودقیق ازمیزان جواب مثبت نداریم. نتایج درمان در ایران نیز نباید تفاوت چندانی با سایر کشورها داشته باشد.البته درخیلی از موارد درمانی وخصوصاً داروها ،تفاوت نژادی وجغرافیایی تاًثیرگزاربوده که در این مورد بررسی نشده اند.اخیراً مراکز دانشگاهی پس ازنگرش مشکوک وناباوری اولیه ، به تحقیقات در مورد این درمان روی آورده ودر یکی از جدیدترین تحقیقات که توسط دانشگاه شهیدبهشتی انجام شده، نتایج انجام درمان آرتروز زانوبه روش P.R.P بسیارخوب ورضایت بخش گزارش شده است.

موارد استفاده پلاسما درمانی : ۱- طاسی سر یا ابرو۲- چین وچروک ناشی ازافزایش سن(صورت ودستها) ۳- چین وچروک حرکتی ۴- پف یا کبودی دورچشم ۵- جای جوش (آکنه یا آبله مرغان) ۶-خطوط اخم یا خند ه ۷-ترمیم زخمهای کهنه ۸-ترمیم زخمهای دیابتی ۹- ترمیم جای زخمهای قدیمی ناشی ازبریدگی،سوختگی، کندگی و… ۱۰-تسریع درترمیم شکستگی استخوان یا نقص غضروفی ۱۱- کمک به کم شدن دردهای کهنه وقدیمی

نکته مهم :

جدیدترین برنامه درمانی که ازدوسال پیش در آمریکا دردست انجام می باشد، ۳ جلسه درمان به فواصل ۴ تا ۶ هفته بوده که بنا به گزارش های رسیده،نتایج بهتری به دنبال داشته وحتی مدعی هستند که دیگر موارد بدون پاسخ نداشته و همه اشخاصی که به این روش درمان می شوند، نتایجی را مشاهده مینمایند.اینجانب نیز  ازاواسط بهمن ماه ۹۰ در مطبم این برنامه درمانی را شروع نموده ونتایجی به مراتب بهترازبرنامه درمانی قدیمی تربه دست آورده ام.

شکل زیرمربوط به کیت پلاسمای REGEN LAB ازکشور سوئیس (بالا) وکیت BD ازانگلستان (پایین) می باشد.

مزایا :

۱- ازخون خودشخص استفاده میشود پس نگرانی درمورد بیماریهای واگیروجود ندارد.

۲-نگرانی درمورد غیراستاندارد یا ناشناخته بودن یک محصول نیز وجود ندارد.

۳-به صورت کاملا استریل ودروسایل یک بارمصرف وبه صورت بسته(خون با هوای آزاد تماس ندارد) انجام میشود.

۴-کم یازیاد بودن مقدار تزریق کم اثر یا خطرناک نیست ودربدترین حالت تاثیر نمیکند ولی مشکل دیگری ایجاد نمیشود.

۵-اثر بسیار طولانی دارد.حتی فرض بر دائمی بودن آن است.درمقایسه با سایرروشها که عمرکوتاهی دارند.

۶-نسبت به سایرروشها هزینه بسیار کمتری دارد.

۷-دربرخی مواردماننددرمان آرتروز فقط یکبار انجام میشود.پس استرس،درد ،رفت وآمد،پیگیری ودر نتیجه باز هم هزینه ها به شدت کاهش میابند.

معایب :

۱-کیفیت وکمیت نتایج آن  قابل پیش بینی نیست.پس ازانجام کار،دیگرهمه چیز بستگی به واکنشهای سلولی دارد که بوسیله خود شخص یا پزشک معالج قابل کنترل یا تنظیم نیست.

۲-برای شروع اثر باید حوصله زیادی داشت.موی سر ممکنست پس از ۶ ماه واکنش دهد.برای چین وچروک زمان کوتاهتراست.نتایجی که نگارنده درکلینیک خود برای شروع نتایج پلاسمادرمانی گرفته تا ۲هفته برای چین وچروک وحدود ۵۰ روزبرای موها بوده است.هنوزنتایجی کمترازاین ثبت نشده اند.البته سایر همکاران نیز کمابیش موارد مشابهی دیده اند.

۳-متاسفانه ممکنست اصلا اثری دیده نشود.البته این قمار بیشتربا برد همراه است تا باخت.!

۴-این روش با تزریقهای مکرر همراه است.گرچه بیشترنقاط را میتوان قبل ازکاربیحسی موضعی داد یا ازآرامبخش ها وخواب آورها نیز کمک گرفت ولی برای بعضی افراد دلهره آور است.خوشبختانه به راحتی تحمل میشود.

یادتان باشد که متاسفانه یا خوشبختانه هیچکدام از روشهای زیبایی بطور کامل قابلیت جایگزینی همدیگر را ندارند.هرروش دارای نقاط قوت وضعف میباشد.انتخاب روش درست را به عهده پزشک خود بگذارید.گاه بیش از یک روش برای درمان یک مشکل باید به طور همزمان استفاده شود تا راضی کننده باشد.

هزینه ها :

کامل صورت :  ۴۳۰٫۰۰۰        گونه ها ( جای جوش یا آبله مرغان ) :  ۲۷۰٫۰۰۰       دستها :  ۳۸۰٫۰۰۰    زیرچشم ها : ۱۴۵٫۰۰۰

موهای سر :      ۴۹۰٫۰۰۰ 

به روز آوری : فروردین ۹۵

شکل زیرتقسیم وتفکیک سلولهای بنیادی مستقردرمغزاستخوان را نشان میدهد.

مطلب علمی درمورد سلول های بنیادی :

اشکال زیر سلول بنیادی را نشان می دهد.

سلول های بنیادی یا STEM CELLS به سلول های چند پتانسیلی مغز استخوان گفته می شود که توانایی تبدیل به انواع سلول های خونی را دارند. توانایی تبدیل این سلول ها به انواع سلول های خونی، توجه دانشمندان و پژوهشگران را به طرف تبدیل این سلول ها به سایر سلول های تخصص یافته ی بافت های دیگر معطوف داشت.پیشرفت مطالعات نشان داد که در کلیه ی بافت های بدن نوعی از سلول های بنیادی یافت می شود که توانایی تبدیل به سلول های تخصص یافته ی همان بافت را دارند و در موقع اختلال بافتی، دست به کار شده و تکثیر پیدا می کنند و به دلیل داشتن همین توانایی به آنها ” سلول بنیادی” می گویند.سلول های بنیادی اصولا سلول های تخصصی نشده ای هستند که با دو مشخصه مهم از دیگر سلول ها تفکیک می شوند:اولا توانایی تکثیر و افزایش تعداد برای مدت طولانی را دارند.دوم اینکه پس از دریافت پیام های شیمیایی معین می توانند تمایز حاصل کنند یا به سلول های تخصص یافته ای با عملکردهای خاص، مثل سلول قلبی یا عصبی تبدیل شوند. عملکرد این سلول ها در بدن این است که در هنگام اختلال و بیماری تکثیر شده و سلول های جدیدی به بافت ارائه می کنند که اساس سلول درمانی را تشکیل می دهد.

سلول های بنیادی بر اساس توانایی تکثیر و تمایز به انواع مختلفی تقسیم می شوند:

۱- سلول های بنیادی TOTIPOTENT یا همه توانی:

این سلول ها می توانند به هر نوع سلولی در بدن تغییر پیدا کرده و تبدیل شوند. یک تخمک بارور شده در واقع یک نوع سلول بنیادی همه توانی است. سلول های تولید شده در تقسیمات تخمک بارور شده نیز همه توانی هستند.

۲- سلول های بنیادی PLURIPOTENT یا پرتوانی:

این سلول ها که از سلول های بنیادی رویان منشا می گیرند، حدود ۴ روز پس از لقاح به وجود می آیند و می توانند به هر نوع سلولی به جز سلول های بنیادی همه توانی و سلول های جفت تبدیل شده و تمایز حاصل کنند.

۳- سلول های بنیادی MULTIPOTENT یا چند توانی :

از سلول های بنیادی پرتوانی منشا می گیرند و سلول های تخصص یافته از آنها ناشی می شوند. برای مثال سلول های بنیادی خون ساز که در مغز استخوان وجود دارند به همه انواع سلول موجود در خون تبدیل می شوند، مثل گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت. یا سلول های بنیادی عصبی که می توانند به سلول های عصبی و سلول های حمایت کننده عصبی تبدیل شوند.

۴- سلول های بنیادی UNIPOTENT یا تک توانی :

این نوع سلول ها می توانند فقط به یک نوع سلول تبدیل شده و آن را تولید کنند.

انواع یاخته‌های بنیادی :

یاخته‌های بنیادی جنینی: این یاخته‌ها از جنین‌های چهار یا پنج روزه که از تخم‌های آزمایشگاهی بارور می‌شوند به دست می‌آیند و در محیط آزمایشگاهی در محیط کشت‌های اختصاصی رشد داده می‌شوند.

یاخته‌های بنیادی بالغین: یاخته‌های بنیادی بالغین، یاخته‌های نامتمایزی هستند که در بین یاخته‌های تمایز یافته بافت‌ها و اندام‌های بدن یافت می‌شوند و توانایی نوسازی و تمایز به انواع یاخته‌های اختصاصی اصلی بافت یا اندام را دارند. نقش‌های اولیه این یاخته‌ها در یک جاندار شامل حمایت کردن و تعمیر بافت‌هایی است که از آنها به دست می‌آیند.

یاخته‌های بنیادی خون بند ناف: خون بند ناف خونی است که پس از تولد در بند ناف و جفت باقی می ماند و همراه آن به دور انداخته می شود. این خون علاوه بر یاخته‌های خونی منبعی غنی از یاخته‌های بنیادی خون‌ساز است. یاخته‌های بنیادی خون‌ساز می‌توانند با جایگزین شدن در مغز استخوان فرد بیمار، تامین‌کنندهٔ یاخته‌های خونی جدید باشند. ویژگی مهم یاخته‌های خونی بند ناف عدم تکامل یاخته‌های خونی از جمله لنفوسیت‌های آن است که در نتیجه احتمال رد پیوندهای انجام‌شده با این یاخته‌ها در مقایسه با پیوندهای مغز استخوان بسیار کمتر خواهد بود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که یاخته‌های بنیادی خون‌ساز توانایی تمایز به سایر یاخته‌ها را نیز دارند که می توانند افق جدیدی را برای درمان بیماری‌ها در آینده‌ای نه چندان دور ترسیم کنند.

پلاکت وقتی خارج از خون و در بافت قرار می گیرد، بوسیله مواد شیمیایی متفاوتی فعال می شود و فاکتورهای رشد از خود آزاد می کند که باعث جذب سلولهای بنیادی به محل آسیب می شود. این فاکتورهای رشد باعث تقسیم و تمایز بیشتر سلولهای بنیادی به سمت تولید کراتینوسیتها، فیبروبلاستها و پیش سازهای سلول چربی می شود.

نتیجه این عمل ساخت عروق جدید، کلاژن، الاستین و ماتریکس خارج سلولی است. فاکتورهای رشد آزاد شده از پلاکت به عنوان محرک شیمیایی سلولهای بنیادی فیبروبلاست عمل می کند و آنها را وادار به تکثیر می کند. فیبروبلاستها با تولید کلاژن، الاستین و گلیکوز آمینوگلیکان عملکرد خود را تکمیل می کنند.

شکل زیرتغییروتبدیل سلول بنیادی را به یک جنین ویک انسان کامل نشان می دهد.

بخش علمی P.R.P :

تاریخچه :

پلاکت ها درسال ۱۸۸۱ به عنوان سومین جزء سلولی کشف شدند.تا آن زمان خون را شامل پلاسما،سلولهای سفید وسلولهای قرمز می دانستند.توانایی وظرفیت بازسازی بافتی پلاکتها ازاواخردهه ۱۹۷۰ تشخیص داده شد..بعدازآن برای درمانهای موضعی استفاده شد.درطول دهه ی ۱۹۸۰ چندین گزارش ازموفقیت درمان با فاکتورهای بهبود دهنده زخم برگرفته از پلاکت های اتولوگ ارائه شد. این روش بیشتربرای افزایش میزان ترمیم وبهبود زخم های مزمن وسرعت بازسازی استخوانی پس از جراحی فک ودندان (ایمپلنت ) بکار رفت.

سلولهای خونی وزن های مخصوص مختلف وویژه ی خود دارند ووزن مخصوص وسنگینی آنها ازپلاسما بیشتر است.سلولهای قرمز خون سنگینترازسلولهای سفیدهستند.سلولهای سفیدنیزسنگینترازپلاکتها بوده درنتیجه پس از سانتریفوژ ازبالا به پایین به ترتیب: پلاکت، سلول سفید وسلول قرمزقرارمی گیرند. درP.R.P به دست آمده غلظت پلاکت ۳ تا ۴ برابر غلظت آن درخون کامل می باشد. ازآنجا که ظرفیت بازسازی بافتی پلاکتها ارتباط مستقیمی با غلظت آنها دارد، ممکن است غلظت ۳ – ۴ برابرحدمعمول نتواند ترمیم سریعتروبهتری برای ضایعات شدید بافتی ایجاد کند.از این رو ممکن است غلظت بالاترپلاکت ها برای کسب نتایج موفق کلینیکی مورد نیاز باشد. دراین مورد باید پلاسمای به دست آمده دوباره سانتریفوژ شود. سانتریفوژ مجدد با سرعت بالاتر انجام شده وباعث تجمع پلاکتها در مقدار کمتری پلاسما ودرنتیجه پلاسمای با غلظت چندبرابر به دست می آید.

سلول شناسی پلاکت :

پلاکت یا ترومبوسیت قطعات سلولی شفاف کوچک با شکل نامنظم می باشد که ۲-۳ میکرون قطرداشته واز قطعه قطعه شدن سلولهای پیش ساز مگاکاریوسایت در مغز استخوان حاصل میشوند.طول عمر متوسط پلاکت ها به طور طبیعی ۷-۱۰ روز میباشد.پلاکت ها به طور طبیعی منشا فاکتورهای رشد می باشند.این ذرات در خون پستانداران در گردش بوده ودر هموستازدخالت کرده وسبب تشکیل لخته خون می شوند. پلاکت ها انبوهی از فاکتورهای رشدرا که نقش های مختلفی ایفا می کنند،آزاد می نمایند.استفاده موضعی ازاین فاکتورها ازطریق افزایش غلظت آنها دهها سال است که برای بهبود وترمیم زخم استفاده می شود.

تعداد فیزیولوژیک پلاکتها در گردش خون بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار درهرمیلی لیتر(سی سی) می باشد.درهرفرد بالغ روزانه به طور متوسط یک تریلیون تولید میشود.این تولید به وسیله هورمون ترومبوپویتین تنظیم می شود.پلاکت های پیر درطحال وکبد تخریب می شوند.

شکل زیر پلاکت سالم (چپ) وفعال ولخته شده (راست) را نشان می دهد.

فعال سازی پلاکتها :

هنگامی که لایه داخلی (اندوتلیوم) عروق آسیب می بیند، کلاژن، فاکتورفون ویلبراند (VWF) وفاکتوربافتی زیراندوتلیوم به درون جریان خون آزاد می شوند.هنگامی که پلاکتها به کلاژن یا فاکتورفون ویلبراند متصل می گردند، فعال می شوند.این فعالیت با تجمع پلاکتی همراه است. فعال شدن پلاکت بیشتر سبب حمل با واسطه ی SCRAMBLASE فسفولیپیدهای بابارمنفی به سطح پلاکت می گردد.این فسفولیپیدها یک سطح کاتالیتیک ( بابارالکتریکی که به وسیله فسفاتیدیل سرین وفسفاتیدیل اتانول آمین ایجاد می شود) را برای کمپلکس های تناز (TENASE) وپروترومبیناز فراهم میکند.یون های کلسیم برای اتصال این فاکتورهای انعقادی ضروری هستند.

ترشح گرانولی : پلاکت ها حاوی گرانول های متراکم وآلفا می باشند.پلاکت های فعال شده ،محتویات این گرانول ها را به درون سیستم کانالی خود وخون اطراف ترشح می کنند.

سه نوع گرانول وجود دارد :

گرانول های دلتا (متراکم ) : حاوی ADP یا ATP، کلسیم وسروتونین هستند.

گرانول های لامبدا : مشابه لیزوزوم ها بوده وحاوی چندین آنزیم هیدرولیتیک می باشند.

گرانول های آلفا : حاوی فاکتورپلاکتی ۴ ، TGF بتا ۱ ، PDGF ، فیبرونکتین، ترومبوگلوبین B ، فاکتور فون ویلبراند ، فیبرینوژن وفاکتور های انعقادی ۵ و ۸ می باشند.

سنتز ترومبوکسان A2 :

فعال شدن پلاکت مسیرآراشیدونیک اسید برای تولید TXA2 را آغاز می کند. TXA2 درفعال شدن سایرپلاکت هادخالت کرده وتشکیل آن به وسیله ی مهارکننده های سیکلواکسیژناز مثل آسپرین مهار می شود.

جمع و چسبندگی :

پلاکت ها با استفاده از فیبرینوژن وفاکتورفون ویلبراند (به عنوان موارد متصل کننده ) به همدیگر می پیوندند.فراوان ترین رسپتورتجمع پلاکت گلیکوپروتئین IIb/IIIa می باشد که یک رسپتوروابسته به کلسیم برای فیبرینوژن ،فیبرونکتین ،ویترونکتین، ترومبواسپوندین وفاکتورفون ویلبراند می باشد. سایررسپتورها شامل کمپلکس GPVI-V-IX و GPVI برای کلاژن می باشد.

پلاکت های فعال شده ازطریق گلیکوپروتئین Ia به کلاژن که توسط آسیب اندوتلیوم ظاهرگشته، خواهندچسبید.تجمع وسپس چسبین هردوبرای ایجادتوده ی پلاکتی لازم هستند.فیلامان های اکتین ومیوزین موجوددرپلاکت هادرطول تجمع پلاکتی منقبض می شوند وتراکم توده رابیشتر می کنند.

تجمع پلاکتی به وسیله ADP ، ترومبوکسان وفعال شدن رسپتورآلفا۲ تحریک می شود اما به وسیله ی سایرمحصولات التهابی مثل PGI2 و PGD2 مهار می شود.تجمع پلاکتی به وسیله ی استروئیدهای آنابولیک اگزوژن افزایش می یابد.

ترمیم زخم :

لخته خون فقط یک محلول موقتی برای خون ریزی است.ترمیم عروق بایدانجام شود.پلاکت های تجمع یافته به وسیله ی ترشح موادشیمیایی که هجوم فیبروبلاست ها راازبافت همبنداطراف به سمت ناحیه ی آسیب دیده وزخم شده زیاد می کنند، به روندتوقف خون ریزی کمک می کنند تا بهبودکامل زخم یاتشکیل یک اسکاررخ دهد.لخته مسدودکننده به آرامی به وسیله ی آنزیم فیبرینولیتیک وپلاسمین حل شده وپلاکت ها به وسیله ی فاگوسیتوزبرداشت می شوند.

علامت دهی سایتوکینی :

ازآنجا که پلاکت ها به عنوان مجری اصلی سلولی هموستازهستند،سریعاً به محل آسیب گسترش یافته وپروسه های التهاب رابافعل وانفعال باگلبول های سفیدوترشح سایتوکین ها، کموکین ها وسایرمیانجی های التهابی تعدیل می کنند.

اجزای اصلی تشکیل دهنده پلاسمای غنی ازپلاکت عبارتنداز :

پلاکت ها – لکوسیت ها – آنزیم ها ورسپتورهای همراه با غشاء –فاکتورهای رشد ومولکول های بیولوژیک فعال – یون های فعال ( Zn++ ,Cu++,Mn++,Mg++,Ca++ ) وفیبرین

پلاکت ها درانعقاد خون،ترمیم عروق وسلول های خونی آسیب دیده نقش مهمی ایفا می کنند.فاکتورهای رشدمشتق ازپلاکت ها ، سلول هارادربدن فعال کرده ودوباره جوان می کنند.همچین هنگامی که این فاکتورها آزاد می شوند،تولیدکلاژن وتزاید مویرگ های جدید رابرای جوان شدن پوست تحریک می کنند. پلاکت ها وگلبول های سفیدخون اثرات افزایش دهنده ای برهم داشته وسبب آزادشدن فاکتورهای رشدگوناگونی درمحل تزریق شده می شود. این امر سبب افزایش تولیدکلاژن وهیالورونیک اسید وبهبودزخم شده وچین وچروک واسکارهای آکنه را بهبود می دهد.

فاکتورهای رشد موجود در P.R.P :

Transforming Growth Factor-beta (TGF_B) :

منبع این فاکتوررشد،پلاکت ها، ماتریکس خارج سلولی استخوان ، ماتریکس غضروف ، سلولهای TH1 فعال شده وسلولهای NK، ماکروفاژ،مونوسیت ها ونوتروفیل ها می باشد. این فاکتورتکثیرسلول مزانشیمال تمایزنیافته را تحریک کرده وترشح کلاژنازوسنتزکلاژن را تنظیم می کند. اثرات میتوژنیک سایرفاکتورهای رشد، کموتاکسی اندوتلیال وآنزیوژنزیس راتحریک می کند.تکثیرماکروفاژ ولنفوسیت را مهار می نماید.

(BFGF ) Basic Fibroblast Growth Factor :

منبع این فاکتور رشد،پلاکت ها،ماکروفاژها،سلول های مزانشیمال،کندروسیت ها، واستئوبلاست ها می باشند.این فاکتوررشد،تکثیروتمایز کندروسیت ها واستئوبلاستها را افزایش داده وبرای سلول های مزانشیمال،کندروسیت ها واستئوبلاست ها میتوژنیک است.

(PDGFa-b) Platelet Derived Growth Factor :

منبع این فاکتوررشد،پلاکت ها، استئوبلاست ها،سلول های اندوتلیال،ماکروفاژها،مونوسیت ها وسلول های عضلات صاف می باشند.برای سلول های مزانشیمال واستئوبلاست ها میتوژنیک می باشد.کموتاکسی ومیتوژنز را درفیبروبلاست ها ،سلول های گلیال وعضلات صاف تحریک می کند.ترشح کلاژنازوسنتزکلاژن راتنظیم می کند. کموتاکسی نوتروفیل وماکروفاژرانیزتحریک می کند.

(EGF) Epidermal Growth Factor :

منبع این فاکتوررشد، پلاکت ها، ماکروفاژها ومونوسیت ها می باشد.کموتاکسی وآنژیوژنزاندوتلیال راتحریک می کند.ترشح کلاژنازراتنظیم میکند.میتوژنزمزانشیمال واپیتلیال را تحریک می کند.

(VEGF) Vascular Endothelial Growth Factor :

منبع این فاکتوررشد،پلاکت ها وسلول های اندوتلیال می باشد.آنژیوژنز ونفوذپذیری عروق را افزایش می دهد ومیتوزسلول های اندوتلیال را تحریک می کند.

(CTGF) Connective Tissue Growth Factor :

منبع این فاکتور،پلاکت ها می باشند.آنژیوژنز،احیاء غضروف، فیبروزیس وچسبندگی پلاکتی را افزایش می دهد.

بلافاصله پس ازایجادزخم هنگامی که خون خارج می شود پلاکت هابه لبه ی زخم چسبیده ویک لخته سفیدرنگ را باشبکه های فیبرینی تشکیل می دهند.این شبکه توری ازدست رفتن خون را  سریعاً کاهش می دهد.درگذشته فکرمی شد که پلاکت های خارج شده فعالیت مکانیکی دارند. نشان داده شده است گرانول سیتوپلاسمیک پلاکت ها حاوی مولکول های گوناگونی است که پس ازفعال شدن پلاکت ها درفازاولیه ی تشکیل لخته آزادورها می شوند.این مولکول ها خصوصیات ویژه ای دارند :

۱- انواع مختلفی از سلولها را به سمت ضایعه جذب می کنند (فیبروبلاست ها، کراتینو سیت ها، سلول های اندوتلیالی عروقی، سلول های مزانشیمی وبنیادی )

۲- تکثیرسلولی وتشکیل عروق جدید (آنژیوژنز) را تحریک می کنند.

۳- وادارکردن سلول های تولیدکننده ی کلاژن (فیبروبلاست ها) به تولید کلاژن جدید.

همه ی این وقایع همراه باتوری (شبکه ی) فیبرینی توده ای راایجاد می کند که مهاجرت سلولی رابه درون ضایعه تحریک کرده وبافت جدید تشکیل داده وضایعه را بهبود می بخشد.فرآیندترمیم در سه فازالتهابی، تکثیر وبازسازی رخ داده هرچند که از نظرزمانی با هم همپوشانی دارند.تمام این مراحل تحت تاثیرموادآزادشده از پلاکت های فعال شده شروع شده وادامه می یابند.

فازالتهابی :

درطول این فاز که ۲-۴ روز می باشد، فعالیت پلاکت های فعال شده شامل موارد زیر می باشد :

۱- ضدمیکروبی ۲- چسبندگی ۳- تجمع ۴- انقباض لخته ۵- انعقاد ۶- سیگنال دهی سایتوکینی ۷- آزادسازی کموکین ها ۸- آزادسازی فاکتورهای رشد

دراین فازابتدا نوتروفیل ها درمحل آسیب تجمع یافته سپس مونوسیت ها  ولنفوسیت های T درناحیه آسیب یافته تجمع کرده وباترشح فاکتورهایی به پروسه ی ترمیم بافت کمک می کنند.درادامه سلول های بنیادی مزانشیمال وفیبروبلاست ها به ناحیه ی آسیب مهاجرت می کنند.

فازتکثیر :

این فازکه ازروزسوم آغاز می شود،فازفعالیت فیبروبلاستی است ودرآن فیبروبلاست ها تکثیریافته وبه میوفیبروبلاست واکتین تبدیل شده وآسیب را کوچکتر می کنند.سلول های بنیادی مزانشیمال تکثیریافته وبه سلول هایی چون استئوبلاست، فیبروبلاست وکندروسیت وغیره تمایز می یابند.PH پایین وهایپوکسمی،رگ سازی جدید را تحریک می کنند.رگ های جدید درحدود روز ۵-۷ تشکیل می شوند وادامه می یابد تاعروق جدید درنزدیک فازبازسازی محو شوند.

فازبازسازی :

درحین این فازکلاژن رشد کرده وتقویت می شود. این فازحتی می تواند بیش از یکسال به طول انجامد.طی این دوره کلاژن تیپ ۳ به وسیله ی تیپ ۱ جایگزین می شود.سازماندهی مجدد رخ داده وعروق جدیداً ایجادشده ناپدید می گردند.

اندیکاسیون های استفاده از P.R.P :

۱- زخم های مزمن : زخم بستر، زخم های دیابتی ووریدی.

۲- زخم های حاد : بریدگی ها.

۳- جراحی دهان ودندان : بازسازی مندیبل ،گرافت های استخوانی ، ایمپلنت ها.

۴- جراحی پلاستیک : بازسازی پستان ، ابدومینوپلاستی ، زخم های بهبود نیافته ، گرافت های پوستی ، سوختگی ها.

۵- ارتوپدی : تعویض مفصل، سودوآرتروزیس، بازسازی لیگامنت وتاندون.

۶- E.N.T : رینوپلاستی، تیمپانوپلاستی، جراحی سروگردن.

۷- جراحی زیبایی : لیفتینگ، بلفاروپلاستی، تزریق چربی، کاشت مو.

۸- زیبایی : چین وچروک، تیرگی دور چشم، انواع اسکار، تیرگی پوست، شلی پوست .

کنترااندیکاسیون های مطلق P.R.P :

۱- اختلالات پلاکتی  ۲- ترومبو سایتوپنی بحرانی  ۳- هیپوفیبرینوژنمیا  ۴- بی ثباتی همو دینامیک  ۵- سپتی سمی

کنترااندیکاسیون های نسبی P.R.P :

۱- استفاده از NSAIDs درطی ۴۸ ساعت قبل از P.R.P.   ۲- استفاده کورتون سیستمیک یا تزریق درمحل درمان.  ۳- شیمی درمانی  ۴- تب یا بیماری شدید سیستمیک یا عفونت پوستی محل درمان.  ۵- سرطان فعال خصوصا خون ، پوست واستخوان.  ۶- سابقه عفونت های سودومونایی، انتروکوکی وکلبسیلایی (درمان با P.R.P ممکن است این پاتوژن ها را تحریک کند)  ۷- هموگلوبین کمتراز ۱۰    ۸- پلاکت کمتراز ۰۰۰/۱۰۰ .

براساس تعریف، P.R.P بایدحاوی پلاکت باغلظتی بیش ازمیزان طبیعی درخون باشد. این میزان به طوردقیق تعیین نشده است. تعداد پلاکت P.R.P بسته به تعداد پلاکت اولیه ی خون محیطی متفاوت خواهدبود. کیت های P.R.P معمولا به دو سیستم کم غلظت ( ۵/۲ تا ۳ برابرغلظت خون محیطی) وپرغلظت ( ۵-۹ برابرغلظت خون محیطی) تقسیم می شوند.بدیهی است که تعداد بیشترپلاکت ها میزان فاکتوررشدبیشتری تولید کرده ونتایج کلینیکی بهتری ایجاد خواهند کرد. P.R.P که حاوی سلول های سفیدباشد فعالیت بیولوژیکی متفاوتی نسبت به P.R.P فاقد سلول سفید نشان می دهد.

کیت هایی که غلظت کمترپلاکت ایجاد می کنند،خون را به دو قسمت تفکیک می نمایند.یک قسمت اجزای سلولی وقسمت دیگرسرم است که پلاکت ها درآن غوطه ورند. کیت هایی که که غلظت بالاتری می دهند، خون رابه سه قسمت تقسیم می کنند. سلولهای قرمز ، لایه لیفی (BUFFY  COAT) وسرم. لایه لیفی حاوی پلاکت ها وسلول های سفیدخون می باشد.دربیشترکیت ها از ضدانعقاد ACD استفاده می شود.این ترکیب حاوی سیترات، فسفات ودکستروز می باشد ومانع فعال شدن پلاکت ها با استرس (خونگیری) می شود. این محلول به کلسیم باندشده وازلخته شدن پروبتئین ها درابتدای آبشارتشکیل لخته جلوگیری می کند.

ضدانعقاد دیگر CPDA1 میباشد که شامل سیترات ،فسفات، دکستروز ، وآدنین می باشد.این محلول همچنین یک متعادل کننده فیزیولوژیکی است که ماندگاری خون گرفته شده را بیشتر می کند.

فعال کردن P.R.P قبل از تزریق، پارامتردیگری است که نیازبه بحث بیشتری دارد. P.R.P به وسیله ی عوامل خارجی مانند ترومبین ، کلسیم کلراید ، وترومای مکانیکال فعال می شود.با فعال شدن P.R.P یک شبکه فیبرینی تشکیل می شود ،پلاسماجامدشده وغشاء یا لخته ی فیبرینی نیز تشکیل می گردد. در صورت فعال شدن شدید P.R.P شبکه فیبرینی دو ظرفیتی وناپایدار خواهدبود. اگر P.R.P بایک رفتارفیزیولوژیک تر فعال شود، شبکه ی ناپایدار ۴ مولکولی تشکیل شده که تجمع سلولی وفاکتورهای رشد را افزایش می دهد.

فعال سازی سبب آزادشدن سریعترفاکتورهای رشد تا ۹۰درصد در ۱۰ دقیقه می گردد.بسیاری ازفاکتورهای رشد نیمه عمرکوتاهی دارند.بنابراین بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که بلافاصله پس از فعال سازی تزریق صورت گیرد.باتوجه به نیمه عمرکوتاه فاکتورهای رشدو بسته به سرعت تزریق بعداز فعال سازی ، P.R.P می تواند شدت اثرات درمانی متفاوتی داشته باشد.

کلاژن یک فعال کننده طبیعی P.R.P است.بنابراین هنگامی که P.R.P دریک بافت نرم تزریق می گردد، نیازی به فعال سازی اگزوژن ندارد.هنگامی که فعال شدن درمحل تزریق رخ میدهد، آزادسازی فاکتورهای رشد پاسخ التهابی راآغازکرده که حدود ۳ روزطول می کشد.فیبروبلاستها درمحل تزریق تجمع یافته وفازپرولیفراسیون روندترمیم را که چندهفته به طول می انجامد، شروع می کنند.فازبازسازی که بافت بالغ را می سازد نیزحدود ۶ ماه طول می کشد.

4 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

  • با سلام و عرض ادب و احترام خدمت شماباید به استحضار برسانم که شما که لطف نمودید و زحمت کشیدید بهتر بود این زحمت شما با قرار دادن منبع هر پاراگراف یا هر قسمت،علمی و با استناد خودش رو نشون میداد،وقتی رفرنس هر قسمت قید گردد طبیعتا بازدید کننده زیادتری خواهید داشتبا تشکر

    پاسخ
    • سلام. درپایین مطلب ، یک بخش کاملا علمی گذاشتم که البته به درد عموم مردم نمیخوره. برای همکاران هست. درنظر بگیرید که سایت من یک سایت تحقیقی یا دانشگاهی نیست. مطالب سایت یک جمع بندی از رفرنس های مختلف باضافه تجارب شخصی من هست که درهرمورد اشاره کرده ام.

      پاسخ
  • سلام آقای دکتر آیا روش شما در مورد کودکی که کمبود پلاکت دارد موثر است. پلاکت ۳۰ سن ۱۴ ماه

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

سوالات شخصی خود را فقط در تلگرام و واتس اپ ارسال نمایید و برای سوالات کلی درمورد مطالب سایت ، در انتهای مطالب از بخش نظرات استفاده نمایید.

مشاوره پزشکی در واتس اپ
کانال تلگرام
مشاوره پزشکی در تلگرام

کاربر گرامی سایت برای انجام مشاوره به نکات زیر توجه فرمایید

ابتدا نوع مشکل و محل آن را همراه با سن خود بفرمایید.
از محل مشکل ،عکس از روبرو و نیمرخ بفرستین. عکس باید بدون لبخند وآرایش و با کیفیت بالا باشد.
ما فقط برای مشکلات زیبایی صورت یا بدن درخدمت شما بوده و برای بیماری های پوست و مو مشاوره و ویزیت نداریم.
در صورتیکه اقدامی توسط پزشک دیگر برای شما انجام شده با خود ایشان مشورت فرمایید.
قبل از مطرح کردن سوالات خود حتما موضوع مورد نظر خود را در سایت مطالعه نمایید . جواب بیشتر سوالات شما از جمله نوع دستگاهها و مواد مصرفی و قیمت ها در سایت وجود دارند .
مشاوره برای عزیزانی است که در تهران زندگی میکنند و شرایط حضور در مطب را دارند .
لطفا مشاوره خود را حداکثر طی یک روز به اتمام برسانید. بعد از آن پیام شما پاک میشود.
درصورت نیاز به مشاوره حضوری با منشی مطب هماهنگ فرمایید.

همه روزه بجز تعطیلات رسمی. صبح ها از 10 تا 14 و عصرها از 16 تا 21

مطالب مرتبط